گزارشی از نوسازی های فنی تالار اصلی تئاتر شهر - بالیو

به گزارش ایسنا در یکی دو دهه اخیر، مرمت، تعمیر، بازسازی و بهسازی واژه هایی مانوس و پرتکرار در کنار تئاتر شهر بوده اند که علاوه بر نتیجه مثبت، خسارت و زیان هم کم به این مجموعه وارد ننموده اند، آنقدر که برخی اشکال و ایرادهای فعلی تئاتر شهر دقیقا بخاطر یکسری کارهایی است که به عنوان بازسازی و تعمیر اجرا شده بودند.

اما از حدود دو، سه سال قبل اگرچه اولویت ها در بازسازی و تعمیر تئاتر شهر به تدریج معین شدند، هر کار عمرانی در آنجا تعطیل شد تا بودجه لازم تامین و شرایط فراهم گردد و کار ناقصی انجام نگردد که البته به نظر می رسد این اتفاق باز هم در حال تکرار شدن است.

اولویت هایی که تابستان سال 97 سعید اسدی (مدیر تئاتر شهر) در تکمیل بازسازی مجموعه برشمرد، شامل موارد متعدد در بخش های داخلی و بیرونی بود که از اولین و مهم ترین آن ها به خدمات ایمنی و تکمیل سیستم اطفاء حریق می توان اشاره نمود، اما وقتی چند ماه بعد یعنی در پاییز همان سال گذشته کارهای عمرانی در تئاتر شهر از سرگرفته شد، نوسازی و بهسازی سیستم ماشینری تالار اصلی در اولویت نهاده شد!

بعد هم از اردیبهشت سال جاری تعمیرات تالار اصلی شروع شد که با وجود کوشش ها و اقدامات قابل توجه اجرا شده، همین ها هم به نحوی ناقص می مانند چون برای تکمیل تالار اصلی در همین مرحله احتیاج به پول است و دفتر طرح های عمرانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید در این مورد اهتمام ویژه داشته باشد.

تعمیرات و نوسازی های دور جدید تالار اصلی تئاتر شهر توسط یک شرکت دانش بنیان انجام می گردد که بسیاری از کارکنانش فارغ التحصیل دانشگاه صنعتی شریف هستند. تیم فنی مستقر در تئاتر شهر از 12 مهندس جوان تشکیل شده که هیچ کارگری را هم در گروه خود ندارند چون به گفته محمدعلی سلیمانی، مدیر پروژه بازسازی تالار اصلی، کارشان حساسیت هایی دارد که یک کارگر آماتور از پس آن ها برنمی آید و به همین دلیل خیلی از کارهایی که در این مدت اجرا شده، حتی آن هایی که خارج از برنامه شان بوده مثل رنگ کردن دیوار بزرگ انتهای سن تالار که تا به حال رنگ نشده بود، یا تمیز کردن و رنگ کردن لوله ها و کف را خودشان انجام داده اند.

سلیمانی پیش تر، نصب پوشش نسوز در سازه های فوقانی تالار، جمع آوری بقایای ماشینری قدیمی، جمع آوری سازه های موقت پیشانی تالار اصلی که برای اجرای نمایش ترور آسیب دید و نصب موتور گیربکس سقف بالایی را از جمله فعالیت هایی عنوان نموده بود که اجرا شده و حالا در گفت وگویی با ایسنا از کارهای بیشتری می گوید که به گفته خودش سبب شده از این پس تالار اصلی تئاتر شهر را بتوان پیشرفته ترین سالن کشور دانست.

این مرحله از بازسازی در تالار اصلی به بهانه نوسازی ماشینری شروع شد و حالا سن گردان این تالار که سال هاست از کار افتاده بود، دوباره به راه افتاده و تعمیرات و تعویض قطعاتی که لازم بوده اجرا شده است.

سن گردان

سلیمانی می گوید: تجهیزات تئاتر شهر 40 سال است که کار نموده ولی سیستم تعمیرات و نگه داری اش خیلی ضعیف بوده است. همین سن گردان لازم بوده که هر از چندی تعمیر گردد ولی نشده و یک بار هم به دلیل آتش سوزی برخی چرخ هایش از بین رفته بود و به دلیل همین خرابی ها و نیز قدیمی بودن به طور کامل سرویس و نوسازی شد در حالی که اگر از اول تعمیر می شد به این وضع نمی افتاد.

او اضافه می نماید: بسیاری از تجهیزات سالن اصلی قدیمی و اتریشی است و آنچه طراحی شده اگرچه با کانسپت درستی بوده اما براساس تکنولوژی همان زمان ساخته شده و باید به روز می شدند که این کار در بخش های مختلف توسط همین تیم فعلی انجام شد؛ یعنی الان علاوه بر تعمیرات و نوسازی ها، به همه تجهیزات قدیمی کنترل اضافه شده تا برای چرخش یا حرکت اتوماتیک باشند، با این کار هم ایمنی بیشتر شده و هم اینکه به دلیل اتوماتیک بودن، مقابل هر کاری که مغایر با عملکرد دستگاه یا بیش از حد توان و ظرفیتش باشد خطا می دهد.

یکی دیگر از کارهایی که در تالار اصلی اجرا شده نصب یک دستگاه به اصطلاح غیب شو در کنار سن گردان است که به طور کامل توسط تیم بازسازی طراحی شده است.

دستگاه غیب شو

سلیمانی با اشاره به اینکه چنین وسیله ای یک تجهیز رایج در سالن های تئاتری است، می گوید: منتها ما چنین امکانی را با این طراحی در ایران نداشتیم و باید آن را می خریدیم. این غیب شو برخلاف اینکه معمولا در جایی از صحنه ثابت است، روی یک میز گردان طراحی شده و با توجه به حساسیتش تمام تست های استاندارد آن در کارخانه اجرا شده است.

دیگر اتفاق بازسازی تالار اصلی تئاتر شهر باز شدن فضایی در جلوی سن است که گویا از همان ابتدای ساخت تئاتر شهر در زیر سن به صورت یک چاله تعبیه شده بوده اما در این سال ها به انباری تبدیل شده بود و حالا با بریده شدن چند متر از روی سن، فضایی برای قرارگیری ارکستر آماده شده است. البته گفته می گردد که این فضا فقط برای ارکستر نیست و برای دکور هم قابل استفاده است.

محل ارکستر که سقف بالای آن بریده شده و باز می گردد

با این حال پیگیری ها برای اینکه چرا چنین فضایی در تمام این سال ها بی استفاده مانده بوده و شاید تالار اصلی تئاتر شهر اصلا احتیاجی به ارکستر نداشته بی جواب مانده چون مدیر تئاتر شهر و نیز مدیر پروژه بازسازی هم می گویند هیچ سند و مدرکی دال بر اینکه این فضا دقیقا برای چه بوده و چرا تکمیل نشده است، پیدا ننموده اند جز اینکه گویا به دلیل نبود وقت، فرصتی برای تمام شدن وجود نداشته است.

سلیمانی شرح می دهد که این چاله را خالی نموده و برای آکوستیک کردن، سطحش را هم کمی بالا آورده اند، ضمن اینکه معین است جایی برای ارکستر بوده و الان اگر نمایش موزیکالی هم بخواهد در این سالن اجرا گردد، ارکستر می توان در آنجا قرار بگیرد.

طراحی، فراوری و نصب 18 فلای بار روی سقف که برای حرکات خاص یا بالا و پایین بردن بازیگر با تحمل وزن حداکثر 200 کیلوگرم و سرعت یک متر بر ثانیه است، از دیگر بخش های تازه این تالار است که به گفته سلیمانی در حد استانداردهای سالن های بزرگ جهان آماده شده. همچنین پل نوری هم که قبلا از مدار خارج شده بود الان جدید طراحی شده و در سه سطح اجازه نورپردازی می دهد. علاوه براین تغییر عرض (دهانه) و ارتفاع سن تالار که قبلا به طور دستی انجام می شد الان با سیستمی جدید اتوماتیک شده و در عرض بین 16 تا 11 متر و ارتفاع بین هشت تا چهار متر متغییر است که در این بخش هم پیشانی آسیب دیده تعمیر شده ضمن اینکه با امکان کوچک شدن عرض سن، شرایط برای نصب دکورهای کوچک تر هم مهیا شده است.

فلای بار

همه این کارها که فقط به بخشی از آن در این گزارش اشاره می گردد، در حالی اجرا شده که یکسری زیرساخت برای بهبود وضعیت سالن و نیز حفظ کیفیت این تجهیزات ضروری است. برای مثال تعداد موتورهای موجود در سالن که در فضایی در ارتفاع 21 متری از سن تالار اصلی قرار دارند، از دو موتور به حدود 30 تا رسیده که همه توسط همین گروه فنی طراحی شده و این ها اگر در دمایی بالاتر از 37 درجه باشند خطا می دهند. برای نصب سیستم تهویه و هواکش گویا پیگیری هایی هم در تئاتر شهر اجرا شده اما درخواست ها هنوز به نتیجه نرسیده و بهتر است قبل از آنکه تابستان سال آینده برسد و هوا گرم گردد و موتوری از کار بیفتد کار تکمیل گردد مخصوصا اینکه با آنالیز های اجرا شده به نظر می رسد هزینه چندانی هم نخواهد داشت.

موتورهای نصب شده در بالاترین ارتفاع از صحنه اصلی

البته نصب هواکش تنها کار نیمه مانده در تالار اصلی نیست، چون با وجود اینکه ماشینری و تجهیزات سالن نو شده و حتی صندلی ها هم تعویض شده اند اما سیستم نور و صدا فعلا نصب نمی گردد چون اگرچه خریداری شده و در وزارت ارشاد نگهداری می گردد، ولی نصب آن هزینه ای دارد که پرداختش در این مرحله پیش بینی نشده پس گویا فعلا انجام نخواهد گرفت!

به این ترتیب با وجود اینکه با اضافه شدن تجهیزات جدید و نوسازی تجهیزات قدیمی، سالن اصلی تئاتر شهر به لحاظ ماشینری کامل شده اما نمی توان این را هم نادیده گرفت که بهتر است برنامه ریزی و حمایتی بیشتر در وزارتخانه اتفاق بیفتد تا حالا که چند ماهی است اجراهای سالن اصلی تئاتر شهر تعطیل شده دست کم چند کار اساسی و مهم دیگر هم انجام شوند و چیزی نیمه کاره نماند، مثل اکوستیک کردن دیوارها که سال 86 با رنگ شدن کاشی ها خاصیت جذب صدای خود را از دست داده اند و الان طبق گفته برخی کارکنان قدیمی تئاتر شهر با سندبلاست کردن می توان مشکل برگشت صدا در سالن را حل کرد.

بخشی از بالای سقف و صندلی تماشاچیان که به یکسری اقدامات ویژه و البته کم هزینه مثل پاکسازی احتیاج دارد

به این ها خرید پرده نو با رنگ مناسب برای جلوی سِن یا پرده سیکلو که از مهم ترین اجزای یک سالن تئاتر است و دچار پارگی و سوختگی شده و نیز کف صحنه که بهتر بود به همان شکل قدیمی و چوبی خود برگردد را هم باید اضافه نمود.

در کنار تمام این ها مهم ترین کاری که باید هر چه سریع تر در تئاتر شهر انجام گردد و از بخش های فنی هم اهمیت بیشتری دارد چون با جان آدم ها ربط دارد، سیستم اطفای حریق است. این بخش اگرچه جزو اولویت های اعلام شده از سوی تئاتر شهر بوده، اما فعلا در دستور کار نیست در حالی که همین مهندسان، لوله های آتش نشانی که در ارتفاعی زیاد از صحنه در بالای سن وجود دارد و متعلق به زمان تاسیس تئاتر شهر بوده را رنگ و تمیز کردند ولی آن سیستم الان کارایی ندارد و غیرفعال است.

لوله های قرمز قدیمی، غیرفعال و تازه رنگ شده برای خاموش کردن آتش

یک نکته مهم دیگری که مدیر این پروژه نوسازی بر آن تاکید دارد، روزهای بعد از تمام شدن کارهای فنی در تالار اصلی تئاتر شهر است. او می گوید: موتورها و سیستم هایی که اینجا نصب شده اند قطعا نگهداری درست و مرتبی می خواهد و باید طبق دستورالعملی هر سه ماه چک یک بار شوند. باید مجموعه با یک شرکت که به این دانش مسلط باشد قرارداد ببندد تا این کار انجام گردد و فرقی نمی نماید شرکت ما باشد یا یک شرکت دیگر. مهم این است که حتما این کار انجام گردد.

او اضافه می نماید: مسئله دیگر این است که باید به افرادی در تئاتر شهر کار با این سیستم ها آموزش داده گردد چون بجز بستن نور و صدا، اگر کسی ناوارد باشد و هنگام اجرای نمایش اشتباه کند ممکن است اتفاقی جبران ناپذیر رخ دهد. البته ما گفته ایم که دو نفر از بچه های تئاتر شهر را آموزش می دهیم تا سیستم کار کردن را کاملا یاد بگیرند. یکی از این ها قطعا مدیر صحنه است که علاوه بر مشاوره ای که به کارگردان برای چیدن دکور و نیاوردن بار اضافی روی صحنه می دهد، برای اجرا باید کنار صحنه باشد چون همه چیز با پنل کنترلی انجام می گردد.

این گروه فنی قرار بوده تا انتها شهریور کار خود را تمام نمایند و سالن را تحویل دهند اما به دلیل اینکه همزمان با اجرای نمایش در سالن های دیگر نمی توانستند کارهای سر و صداداری را پیش ببرند و نیز به این دلیل که یکسری کار اضافه که در برنامه ریزی های شان نبود، را انجام دادند دیرتر پروژه را به انتها می رسانند.

سلیمانی می گوید: ما کوشش می کنیم 15 آبان از اینجا بیرون برویم که البته حدود 10 روز برای آموزش به نیروهای تئاتر شهر زمان می خواهیم و باید به آن ها یاری هم کنیم تا تجهیزاتی را که بیرون برده اند روی سیستم های طراحی شده نصب نمایند.

او درباره خرج و مخارج این پروژه هم می گوید: کل قرارداد ما 6 میلیارد تومان و تقریبا یک سوم پیشنهاد خارجی بود که تجهیزات کمتری را هم شامل می شد چون در برنامه آن ها فضای مربوط به ارکستر و پیشانی صحنه وجود نداشت. اما فرق آن ها با ما این است که اگر کار دست آن ها بود، پول نقد (18 میلیارد) می گرفتند ولی ما اوراق بهادار سال 1400 را گرفته ایم که با این وضع تورم تا آن زمان به نصف ارزش الان می رسد.

براساس آنچه مدیر این پروژه شرح داد، باید امیدوار بود که از این پس کارگردان های تئاتر و طراحان صحنه خلاقیت بیشتری را در طراحی دکورها به کار گیرند چون امکاناتی که دست کم در این تالار فراهم می گردد قدرت مانور بیشتری به طراحی صحنه های جذاب و متفاوت می دهد، البته به شرط آنکه آثار خوبی برای اجرا در تالار اصلی تئاتر شهر انتخاب شوند.