اما و اگرهای مصرف شیرین کننده استویا - بالیو

طعم شیرین استویا به دلیل حضور ترکیبات گلیکوزیدی نظیر استویوزید، ربادیوزید (Reb-A)، استویول بیوزید و و دولکوزید است.

استویا به دلیل حضور این ترکیبات 100تا300برابر شیرین تر از ساکارز یا شکر معمولی است. در حال حاضر این شیرین نماینده در بسیاری از کشورهای دنیا در فرمولاسیون مواد غذایی، نوشیدنی ها و محصولات دارویی مورد استفاده قرار می گیرد.

استویا دارای اثرات سلامتی بخش متعددی است که از آن جمله می توان به اثرات ضددیابتی، ضدچاقی، ضدتومور، کاهش فشارخون، اثرات ضدمیکروبی و آنتی اکسیدانی آن اشاره نمود.

همچنین بسیاری از مطالعات گزارش نموده اند گلیکوزیدهای استوویل موجود در برگ استویا دارای اثرات جهش زایی یا سرطان زایی نیست و سمیت حاد یا مزمنی ایجاد نمی کند.

نکته مهمی که در مصرف استویا باید به آن توجه گردد این است که فقط گلیکوزیدهای خالص استویا از سوی سازمان غذا و داروی ایالات متحده برای استفاده در مواد غذایی تایید شده و برگ یا عصاره های خام استویا مورد تایید این سازمان نیست؛ بنابراین برگ های خشک شده استویا که گاهی در عطاری ها به فروش می رسد یا عصاره استویا مورد تایید سازمان هایی مانند FDA نیست و همان طور که گفته شد فقط شکل تایید شده آن برای مصارف غذایی، گلیکوزیدهای خالص آن است؛ بنابراین از مصرف خودسرانه برگ استویا یا عصاره های آن پرهیز کنید.

برگ های خام استویا ممکن است به کلیه ها، سیستم قلبی-عروقی یا سیستم تولیدمثل شما آسیب برساند و ممکن است سبب افت شدید قند خون یا تداخل با بعضی از داروهایی گردد که قندخون را کاهش می دهند.

سال 1395شمسی/ 2016میلادی در آخرین تصمیم گیری کمیته فنی و تخصصی در سازمان کدکس(نهاد مشترک بین سازمان دنیای بهداشت وسازمان خواربار و کشاورزی) با عنوان کمیسیون غذایی کدکس(JECFA) حد قابل قبول مصرف روزانه استویا، چهار میلی گرم استویول یا یک میلی گرم(reb A) یا 10میلی گرم استویوزید به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در روز معین شد.

استویا در فرم گلیکوزید خالص می تواند توسط زنان باردار یا طی دوران شیردهی استفاده گردد و اثرات سوئی از این شیرین نماینده متوجه آنان نخواهد بود، اما مصرف برگ خام یا عصاره آن می تواند مشکل ساز گردد.

یکی از اثرات جانبی مصرف فرآورده های حاوی شیرین نماینده استویا در بعضی افراد بروز علائم گوارشی نظیر اسهال، تهوع، استفراغ، کرامپ های شکمی یا نفخ است که در مواقعی رخ می دهد که فرمولاسیون آن ماده غذایی حاوی قند الکل هایی نظیر سوربیتول، مانیتول، زایلیتول، لاکتیتول و اریتریتول باشد. با وجود این، چنین علائمی بیشتر مرتبط با قند الکل هاست نه استویا؛ بنابراین اگر از افرادی هستید که با خوردن محصولات حاوی استویا این علائم را مشاهده کردید، بهتر است برچسب آن ماده غذایی را از نظر وجود قند الکل ها چک کنید، زیرا در بعضی منابع توصیه شده افرادی که به دلیل بیماری های سرطان، کلیه، کبد، قلبی-عروقی و هورمونی تحت درمان و مصرف دارو هستند بهتر است قبل از مصرف مداوم محصولات حاوی استویا با پزشک خود مشورت نمایند.

دکتر مریم قادری قهفرخی - متخصص صنایع غذایی / روزنامه خبرنگاران