طراحی محوطه ویلا: باغ ارم شیراز، باغی تاریخی به قدمت 4 قرن - بالیو

جهت دریافت خدمات طراحی محوطه ویلا با گروه ساختمانی آبان در ارتباط باشید. گروه آبان با سالهای تجربه طراحی معماری و ساخت و مشارکت در پروژه های ساختمانی ویلا و باغ کوچک و بزرگ بهترین انتخاب جهت مشاوره و اجرا میباشد.

باغ ارم، باغی تاریخی و زیبا در شمال غربی شیراز است و در خیابان ارم واقع شده است. مساحت آن 110 هزار و 380 مترمربع و زیربنای آن 1869 مترمربع است و شامل چند بنای تاریخی و باغ گیاه شناسی می گردد.

تاریخ ساخت و بنیان گذار اولیه باغ ارم شیراز، به درستی معین نیست، ولی توصیف هایی از آن در سفرنامه های متعلق به قرن دهم و یازدهم هجری آمده است.

این باغ در روزگار سلجوقیان و آل اینجو پا برجا بوده است. در زمان زندیه هم کریم خان زند در سازندگی و بهسازی این باغ کوشید. در زمان قاجاریه این باغ به مدت 75 سال به دست سران ایل قشقایی افتاد.

در این زمان عمارتی در این باغ ساخته شد، اما در زمان سلطنت ناصرالدین شاه قاجار عمارتی دیگر از طریق حسین علی خان نصیرالملک پی ریزی شد که این عمارت تا به امروز پابرجاست. بنا و سردر باغ از دوره قاجاریه به جای مانده است.

در سال 1345 این بنا به دانشگاه شیراز واگذار شد و اکنون نیز در اختیار این دانشگاه است. در سال های 1345 تا 1350 تعمیرات اساسی در این باغ انجام شد و زمین وسیعی در حاشیه بلوار ارم کنونی و بلوار آسیاب سه تایی به آن افزوده شد.

دانشگاه شیراز از این مجموعه تا پیروزی انقلاب اسلامی به عنوان باشگاه دانشگاه و پس از انقلاب به عنوان دانشکده حقوق و کتابخانه استفاده می کرد و از سال 1359 به عنوان باغ گیاه شناسی از آن استفاده می گردد.

عمارت داخلی باغ ارم زیبایی دو چندانی را به این مکان بخشیده است و قدمتی نزدیک به چهار قرن دارد. شیوه معماری عمارت این باغ به سبک زمان قاجاریه و به تقلید از سبک معماری زندیه است. این عمارت از نظر معماری، نقاشی، کاشی کاری و گچبری از شاهکار های معماری زمان قاجار است.

این عمارت از سه طبقه، با تزئینات فراوان تشکیل شده است. اتاق های طبقه زیرین که تقریباً زیرزمین هستند، محلی است برای استراحت در روز های گرم تابستان. تزئینات این اتاق ها، کاشی کاری های رنگین است. دو طبقه بالایی دارای ستون هایی است که از تخت جمشید الهام گرفته شده اند.

از نظر هنر عالی نقاشی نیز این عمارت بی نصیب نمانده است. سقف دو سالن طبقه سوم ساختمان که با تیر های چوبی و تخته های منظم پوشیده شده دارای نقاشی های زیبا و بسیار نفیسی است.

در این نقاشی ها گل و بوته و طرح های اسلیمی و تابلو های متعدد از شکارگاه ها و چهره زنان و تصاویری از قصر هایی به سبک اروپایی نشان داده شده است. هنر ظریف نقاشی روی سقف که اهل این فن آن را مرجوک (بر وزن مردمک) نامند در دوره قاجاریه در شهر شیراز کاملاً رواج داشته و حتی در بیشتر خانه های معمولی و کوچک نیز به کار می رفته و نخستین بار هم از طریق استادان شیرازی در ساختمان های مهم تهران متداول شده است.

قسمت عمده در های چوبی عمارت از چوب ساج تهیه شده و به همین جهت با گذشت سال های زیاد هیئت اصلی خود را همچنان حفظ نموده است. در بالای عمارت باغ ارم هلالی های زیبایی ساخته اند که در اصطلاح معماران محلی فارس به آن سنتوری می گویند. این هلالی ها با کاشی های رنگین و نقش دار ساخته شده و به شیوه کاشی کاری های دوره زندیه و قاجاریه است.

به روی این هلالی ها تصاویری از ناصرالدین شاه قاجار، داستان هایی از فردوسی و نظامی و ادبیات کهن فارسی و قصه های مذهبی کاشی کاری شده است. در جلوی نمای عمارت اصلی باغ ارم که مشرف بر باغ است استخر آب نمای بزرگی ساخته شده که تصویر عمارت در آن نمایان می گردد.

مساحت این استخر سیصد و سی و پنج متر مربع است و محیط آن را هجده قطعه سنگ بزرگ و یکپارچه تشکیل می دهد و احتمالاً مربوط به دوره جانی خان ایلخانی است. استخر باغ ارم سابقاً گودتر بوده، ولی در تعمیرات اخیر پر شده و اکنون عمق آن نیم متر است.

باغ ارم شیراز به همراه هشت باغ دیگر ایرانی در تاریخ 6 تیرماه 1390 در سی و پنجمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو، با عنوان باغ های ایرانی در لیست میراث جهانی ثبت شد.

خبرنگاران فارس شیراز