حصن کیفا، شهری شناور با قدمت 10 هزار سال در ترکیه - بالیو

کشور ترکیه شهرهای زیبای زیادی دارد. اما ماجرای شهری به نام حصن کیفا (Hasankef)، در این کشور با سایر شهرهای آن کمی فرق دارد. این شهر زیبا و جالب، سرگذشتی شنیدنی را در دفتر خاطرات خودت به ثبت رسانده است و امروزه به عنوان یکی از شهرهای دنیا شناخته می شود که طولانی ترین زمان اشغال شدن را به خود اختصاص داده است.

حصن کیفا یا حسن کیف، در حال حاضر توجه بسیاری از محققان، باستان شناسان و گردشگران تور ترکیه را به خود جلب ساخته است. این شهر باستانی و کهن، سا ل های زیادی را تحت تصرف امپراتوری های روم، بیزانس و عثمانی بوده است و همین تاریخچه باستانی این شهر قدیمی، باعث شده تا گردشگران زیادی از بناها و غارها و دژهای به جای مانده از دوران مختلف، بازدید نمایند. این شهر باستانی در کرانه رودخانه دجله، در استان باتمان و در بخش جنوبی کشور ترکیه است. در این شهر می توان جاذبه های گردشگری طبیعی و تاریخی متعددی را مشاهده کرد. معماری این ناحیه از کشور ترکیه منحصربه فرد بوده و در نوع خود جالب و تماشایی است.

حِصن در لغت به معنای قلعه و دژ و کیفا نیز به معنای صخره است. با توجه به اظهارات یاقوت حموی، واژه کیفا ریشه ارمنی داشته و در واقع به شهری با استحکامات نظامی گفته می شود.

اما آنچه امروزه برسر زبان ها و به قول معروف نقل مجلس بسیاری از باستان شناسان و محققان و حتی گردشگران است، سرگذشت عجیب و شاید غم انگیزی است که در انتظار این شهر پرآشوب با قدمت 10 هزار ساله است. به گزارش Agence-France Presse، حصن کیفا به علت اثرات پروژه سد ایلیسو (Ilisu)، به شهری شناور تبدیل شده است که طی سال های اخیر بنای اصلی آن تقریبا ناپدید و از نظرها پنهان شده است.

با توجه به اظهارات گاردین، جمعیتی بالغ بر 80 هزار نفر در حصن کیفا زندگی می نمایند و یکی از طولانی ترین دوران سکونت را در سراسر دنیا به خود دیده است. بر اساس این گزارش، گونه های در حال انقراضی از جاندارانی همانند لاکپشت فرات و هدهد نوک قرمز، به علت بالا آمدن آب در حال خطر نابودی هستند. دولت کشور ترکیه نیز گفته که پروژه سدسازی در این منطقه، خدمات مناسب و قابل توجهی را در برای ساکنین و نیز کل ناحیه ایجاد نموده است که می توان به فراوری برق بیشتر اشاره نمود.

بعلاوه دولت وعده داده است که علاوه بر اینکه ساکنین فعلی این شهر تاریخی می توانند در مکانی دیگر سکونت داشته باشند، موزه ای ارزشمند از آثار به جای مانده ای را که در این مکان یافت شده و وجود دارد، ایجاد خواهد نمود. در حال حاضر مسئولان ترکیه از حفاظت و به نمایش گذاشتن تنها بعضی از 300 آثار ارزشمند باستانی و تاریخی در حصن کیفا خبر داده است. این در حالی است که بعضی از فعالان محیط زیست و بومی ها با نظر اعلام شده از سوی آن ها موافق نبوده و اعتقاد ایشان بر این است که اقدامات و کارهای دولت کافی نیست.

ارکان آیبوگا، متخصص آبشناسی دانشگاه Bauhaus کشور آلمان و سخنگوی جنبش زنده نگه داشتن حصن کیفا، به مجله Smithsonian گفته است:

تنها ثمره این سد برای ما، نابودی و سرنگونی خواهد بود. ما پیشینه تاریخی خود را کاملا از دست خواهیم داد و این موضوع نه تنها به میراث محلی و بومی ما، بلکه به میراث دنیای ما برمی شود.

بسیاری از زیبایی ها و جاذبه های تاریخی حصن کیفا به علت وجود هزاران غاری است که به دست بشر ایجاد شده است و نمی توان در کنار دیگر بناهای تاریخی، آن ها را حفظ کرد. دولت ترکیه در حال پر کردن غارها است تا در هنگام وقوع سیلاب ها از فرسایش این آثار تاریخی و ارزشمند، پیشگیری کند.

لازم به ذکر است که طرح ساخت چنین سدی، برای نخستین مرتبه در دهه 50 میلادی مطرح شد و در نهایت در سال 2006 به تائید رسید. کنسرسیوم سد ایلیسو، پس از اعلام بانک دنیای در سال 2008 میلادی، مبنی بر عدم موفقیت خود در حفظ استانداردهای محافظت از میراث فرهنگی در طی این پروژه، از ادامه سرمایه گذاری خودداری و آن را متوقف کرد. این در حالی است که این پروژه یک بار دیگر آغاز شده و در سال های اخیر نیز پیشرفت هایی را به خود دیده است.

بعضی از کارشناسان و باستان شناسان اعلام نموده اند که با سرانجام پروژه ساخت سد در حسن کیف، متاسفانه بیش از 300 اثر باستانی و نزدیک به 200 زیستگاه به نابودی کشیده خواهد شد. همین امر نیز سبب شده است که ساکنین این منطقه باستانی و حتی ساکنین دیگر نقاط کشور ترکیه و سراسر دنیا، به شدت خشمگین و معترض شده اند.

چراکه تصاویر و فیلم هایی از انهدام و فروریختن قلعه های سنگی که اخیرا از سر گرفته شده است، منتشر شده و این در حالی است که دولت کشور ترکیه این اقدامات را به علت مستحکم ساختن مخزن سد، بعد از احداث آن و نیز توسعه و توسعه صنعت گردشگری در آینده در شهر باستانی حصن کیاف عنوان نموده است. جالب است بدانید که این شهر 10 هزارساله، در اواخر دهه 1970 میلادی، عنوان میراث باستانی درجه یک را از سوی اداره کل حفاظت از آثار باستانی ترکیه به خود اختصاص داده است. این عنوان بر اساس نظر متخصصین و کارشناسان به این منطقه از ترکیه داده شده است؛ چراکه ایشان اعتقاد دارند که این منطقه 9 گزینه از 10 گزینه لازم جهت به رسمیت شناخته شدن به عنوان میراث دنیای را از طرف سازمان دنیای یونسکو، دارا است.