پشت پرده فضاسازی رسانه ای علیه ایران در ماجرای هریرود چه بود؟ - بالیو

حدود سه هفته پیش خبری در برخی رسانه های افغانستان منتشر شد مبنی بر اینکه نیروهای مرزبانی ایران حدود 50 تبعه افغانستان را هنگام عبور از مرز، ابتدا مورد ضرب و شتم قرار داده و سپس آنها را به آب رودخانه هریرود انداختند که تعدادی از آنان غرق شده و تعدادی نیز نجات یافته اند.

پس از انتشار این خبر مسئولان دولتی افغانستان خواستار پیگیری جدی این موضوع از سوی مقامات جمهوری اسلامی ایران شده و چنانچه محمد حنیف اتمر سرپرست وزارت خارجه افغانستان در صفحه فیس بوک خود گفت، هیاتی را برای بررسی این حادثه تعیین کردند. بدنبال واکنش دولت افغانستان، وزارت امور خارجه و مرزبانی ناجا طی اظهارنظرهای جداگانه ضمن عرض تسلیت به مردم و دولت افغانستان، هرگونه درگیری با این مهاجرین را رد نموده و با اسناد و مدارک روشن، محل وقوع این حادثه تلخ را نه در خاک کشورمان که در آن سوی مرز و در خاک افغانستان گفتند.

در این باره و به خصوص با توجه به نوع موضع گیری و مواجهه دولت افغانستان که تحت تاثیر فضاسازی عناصر فرصت طلب و تفرقه افکنی رسانه های معاند، فضای دیپلماتیک میان دو کشور همسایه و برادر را متشنج نموده است، نکات مهمی وجود دارد که توجه به آن ضروری است:

اول اینکه ایران حدود 160 کیلومتر مرز مشترک رودخانه ای (هریرود) با افغانستان دارد که هردو کشور نسبت به حفظ آن دارای مسئولیت برابر هستند لذا هرگونه رخداد مرزی باید با ارزیابی نقش و وظایف هردو کشور مورد توجه قرار بگیرد.

بر این اساس مسئولیت عبور غیر قانونی اتباع افغانستانی از مرز مشترک بر عهده مرزبانی این کشور است که باید در قبال آن پاسخگو باشد. تا به امروز هیچ یک از رسانه هایی که رپرتاژ ویژه این رخداد را برعهده گرفته اند کوجکترین اشارهای به کوتاهی مرزبانی افغانستان نسبت به اجرای وظایف خود ننموده اند .

نکته آنکه در سه سال گذشته نیروهای مرزبانی افغانستان دست کم 54 پاسگاه مرزی (که حتی هزینه احداث بسیاری از آنها در سال های گذشته از سوی دولت ایران تامین شده است) را تخلیه نموده که متاسفانه موجب استقرار گروه های تروریستی و قاچاقچیان در این مناطق شده است.علی رغم اعتراضات رسمی و مکرر دولت ایران به شرایط حاکم در مرزهای مشترک، دولت افغانستان هیچ اقدام موثری در این خصوص انجام نداده است.

دوم اینکه جمهوری اسلامی ایران مطابق قانون مرزبانی موظف به بازگرداندن مترددین غیر قانونی به کشورشان است و در این خصوص نیز نه تنها اقدامی برخلاف قوانین جاری رخ نداده بلکه ایران از حق قانونی خود برای دستگیری و مجازات این افراد نیز چشم پوشی نموده است.

از سویی در حال حاضر عمق و سرعت آب در رودخانه هریرود به دلیل افزایش بارندگی ها و باز شدن دریچه سد سلما از سوی افغانستان افزایش یافته و عبور از رودخانه را سخت و خطرناک نموده است. بر این اساس ریسک عبور غیر ایمن از رودخانه متوجه افرادی است که به این اقدام مبادرت نموده اند. از سوی دیگر؛ با توجه به شیوع کرونا در افغانستان و رایگان شدن درمان این بیماری برای اتباع افغانی در ایران و علیرغم تشدید کنترل های مرزی، ترددهای غیرمجاز اتباع افغانستانی در شرق کشور افزایش یافته و ضرورت کنترل بیشتر مرز را اجتناب ناپذیر نموده است.

در این چارچوب،چنانچه گزارش ناجا تصریح دارد، به این افراد بدون هیچ گونه درگیری، ضرب و شتم یا تیراندازی اعلام می شود که ورود آنها به خاک ایران به دلیل طی نکردن تشریفات رسمی، غیرقانونی بوده و لذا آنها باید به کشور خود بازگردند.

سوم اینکه با توجه به فقدان هر گونه نشانه و قرینه مستندی که نشان دهنده غرق شدن اتباع افغانستانی در منطقه مرزی ذکر شده باشد، مسئولین ایرانی بلافاصله پس از انتشار رسانه ای واقعه مورد ادعا ،طی یک یادداشت رسمی به دولت افغانستان پیشنهاد تشکیل کمیسیون مشترک جهت بررسی ابعاد این حادثه را ارائه کردند که متاسفانه با واکنش سرد و غیر مسئولانه طرف افغانستانی روبرو شد.

این مسئله دست کم دو موضوع را کاملا روشن می کند که اولا اگر ایران به عدم قصور خود مطمئن نبود هیچگاه چنین پیشنهادی نمی داد و ثانیا اگر قصور نیروهای ایرانی برای دولت افغانستان مسجل بود، هیچ دلیلی برای پاسخ دیرهنگام آنها به این پیشنهاد رسمی دولت ایران وجود نداشت.

بنابراین با توجه به آنچه گفته شد و نیز اعلام آمادگی مرزبانی ایران برای بررسی مشترک مدارک و مستندات مورد ادعای طرف افغانستانی تداوم فضا سازی در کنار تعلل در پاسخ به پیشنهاد صریح جمهوری اسلامی ایران برای تشکیل کمیته مشترک بررسی، هیچ توجیهی نداشته و نه تنها به حل موضوع کمکی نمی کند که موجب شکل گیری سوء تفاهم در روابط گرم و محبت آمیز دو کشور خواهد شد.

چهارم اینکه فضاسازیهای اخیر که دولت افغانستان نیز تلاشی برای خاموش نمودن آن بعمل نیاورده در حالی رخ داده که جمهوری اسلامی ایران در شرایط سخت شیوع کروناوبر خلاف رویه همه کشورهای درگیر در دنیا ازابتدای فراگیری این بیماری رسما گفت که کلیه مهاجرین (اعم از مهاجرین افغانستانی) ساکن در ایران هستند را به مانند اتباع ایرانی به صورت رایگان تحت درمان قرار می دهد.

البته این مسئله کاملا برای دولت و ملت افغانستان روشن است که توجه ویژه جمهوری اسلامی ایران به مهاجرین افغانستانی هیچ مثل و مانندی در دنیا ندارد و آنها از تمام امکانات داخل کشور، همانند یک شهروند تابعه برخوردار هستند. دستور رهبرمعظم انقلاب در مورد تحصیل رایگان فرزندان مهاجرین افغانستانی که بسیاری از آنها حتی حضوری غیرقانونی در کشور ما دارند، تنها یک نمونه از این مدعا است.

چشم بستن بر روی رفتارهای انسانی ایران با مهاجرین،بویژه اتباع افغانستانی که جمعیت قابل توجهی در داخل ایران دارند نه تنها عجیب بوده که با مقوله حسن همجواری و روابط خوب بین دو کشور هیچ تناسبی ندارد و عملا ریختن آب به آسیاب کسانی است که هیچ علاقه ای به مردم ایران و افغانستان نداشته و منافع خودرا در ایجاد اختلاف بین دو کشور جستجو می کنند.

بدون شک حل و فصل ادعای مطرح شده در مورد غرق شدن گروهی از اتباع افغانستان در رودخانه مرزی با ایران تنها با تداوم حسن نیت وکمک به بررسی کارشناسی موضوع از سوی کمیته حقیقت یاب مشترک میسر خواهد بود. اجازه دادن به تداوم فضاسازیهای رسانه ای از سوی عناصر مغرض نه تنها کمکی به کشف حقیقت نخواهد کرد بلکه موجب پیچیده تر شدن موضوع و تاثیرگذاری غیر سازنده آن بر روابط گرم و محبت آمیز دو ملت خواهد شد.

310 23310