اصالت اشیای موزه ای چگونه سنجش می گردد؟ - بالیو

دانستن پیشینه و سن اشیا و آثار به جامانده، نقش بسیار مهمی در مطالعه و درک این آثار دارد. به طور کلی در باستان شناسی دو روش کلی سالیابی وجود دارد که عبارتند از سالیابی نسبی و سالیابی قطعی. در این میان اصالت سنجی اشیای موزه ای بدون تعصب به افراد یا اشیا به صورت آکادمیک انجام می گردد.

محسن قانونی (مدیر توسعه گروه موزه های دفینه) در این باره گفت: اصالت سنجی آثار یکی از وظایف ما در گروه موزه ها است. در اصالت سنجی می توانیم تعیین می کنیم که چه آثاری اصیل یا جعلی هستند و چقدر برای ایجاد آنها دستکاری شده است.

او با بیان اینکه در بسیاری از موزه هایی که در اختیار ارگانها و نهادهایی غیر از وراث میراث فرهنگی هستند، فرآیند اصالت سنجی به درستی انجام می گردد، چون تعصبی روی اشیا یا اشخاص و کارشناسان وجود ندارد، گفت: در وزارت میراث فرهنگی شاید این محدودیت وجود داشته باشد که باید در چارت سازمانی کارها پیش رود یا از پیشکسوتان یاری گرفته گردد، اما در سایر مراکز و نهادها اصالت سنجی به صورت آکادمیک انجام می گردد و به سراغ برترین افراد هر حوزه می رویم. در این راستا با دانشگاه ها و پژوهشگاه ها مانند دانشگاه هنر اصفهان، پژوهشگاه رازی، میراث فرهنگی و کیمیازی ارتباط زیادی داریم.

مدیر توسعه گروه موزه های دفینه گفت: معمولاً در همه حوزه ها نیروی لازم برای اصالت سنجی و کارشناسی اشیا داریم اما بعضی اوقات باید از نیروهای خارج از مجموعه یاری بگیریم. در این زمینه از دانشگاه ها یا افراد خبره دعوت می کنیم. رویکردمان هم علمی است نه مجموعه داری یا عتیقه فروشی.

وی ادامه داد: اصالت سنجی در لایه های مختلف انجام می گردد. از عکاسی دیجیتالی گرفته تا طیف سنجی رامان پرتابل یا طیف سنجی پرتوی ایکس پرتابل و تصویر برداری علمی. با این روشها میتوان لایه های زیرین آثار را مشاهده کرد.

قانونی با بیان اینکه مقاله ای با موضوع اصالت سنجی آثار در دو فصلنامه بنیان هنر چاپ شده، گفت: نتایج اصالت سنجی همواره مجذوب کننده بوده است، چون بخشهایی از آثار نمایان می گردد که کمتر درباره آن اطلاعی وجود دارد. مثلاً تابلوی نان سوخاری که در موزه هنر دنیا وجود دارد را آنالیز نموده و متوجه شدیم؛ نقاش یک قفسه نان دیگری نیز داشته که به هر دلیلی روی آن رنگ زده شده است. یا اینکه تابلوی منتسب به کمال الملک در آنالیز ها تعیین شده، مشق شاگردان مکتب کمال الملک بوده است.

وی با تاکید بر اینکه اصالت سنجی عموما به صورت غیر مخرب انجام می گردد، گفت: هدف ما در استفاده از روشهای غیر مخرب و پرتابل، شناسایی ساختار و مواد بکار گرفته شده در راستای اهداف اصالت سنجی آن آثار بوده است، چرا که مطالعات فن شناسی و ساختار شناسی اثر در کنار سایر حوزه های به کار گرفته شده مانند نظرات کارشناسان خبره درباره آثار تاریخی و مطالعات تاریخی و تطبیقی می تواند تصمیمات صحیحی درباره اصالت و ارزش آثار در اختیار مجموعه ها قرار دهد.